“Werk je in het onderwijs aan projecten met thema’s als duurzaamheid, (sociale) veiligheid, circulaire economie, inclusiviteit, tolerantie en klimaatverandering? Hoe veelbelovend een project ook is, als de communicatie faalt, wordt succesvolle uitvoering een taaie klus. De tool TVF helpt studenten aan sterke teksten.”
“Gestructureerde tekstvoorbereiding via de tool TVF laat leerlingen en studenten éérst zelf nadenken vóór ze een tekst produceren, wel of niet met behulp van een tekstrobot zoals ChatGPT.”
De tool TVF en ChatGPT
Het gebruik van de tool TVF (tekstvoorbereidingsformulier) zet een student (of leerling) aan tot zorgvuldig nadenken en eigen keuzes vastleggen voorafgaand aan het schrijfwerk van een opdracht. Pas na akkoord van de docent (of leerkracht) op de gestructureerde tekstvoorbereiding via de tool, start de student met de productie van de tekst (in sommige situaties via een chatrobot zoals ChatGPT).
Download de tool
Productie van de tekst
Het antwoord op de vraag of een student op basis van de goedgekeurde keuzes in de tool zélf de tekst produceert of deze keuzes als input gebruikt voor een tekstrobot is afhankelijk van de onderwijssituatie en leerdoelen. Zinvolle inzet van ChatGPT is in combinatie met de tool TVF in veel situaties prima denkbaar.
Beoordeling en toelichting achteraf
Ligt er eenmaal een tekst op tafel, dan is de ingevulde tool TVF een waardevol hulpmiddel voor de docent om de tekst inhoudelijk en op de beoogde effectiviteit te beoordelen en voor de student om het eindproduct mondeling toe te lichten of te presenteren. In een sterke tekst zijn de vooraf vastgelegde keuzes namelijk aantoonbaar verwerkt. Zo stimuleer je een student (of leerling) vooraf en achteraf tot serieus en kritisch denkwerk.
Draai de benadering van teksten om
Draai de benadering 180 graden om. Leer kinderen en studenten denken vanuit de communicatiesituatie (startpunt) en niet vanuit een tekst (eindproduct). Gestructureerde tekstvoorbereiding (met de tool TVF) maakt ze bewust van de keuzes die we doorgaans onbewust maken bij de productie van een tekst.
Vanaf de basisschool zijn we gewend dat een tekst pas beoordeeld wordt, als die kant-en-klaar op tafel ligt. Een tekst beoordelen op grond van de ‘zichtbare buitenkant’ is echter niet mogelijk als je de ‘onzichtbare binnenkant’, de keuzes van de schrijver, niet kent. Beoordelen van een tekst is ronduit zinloos als de tekst door een tekstrobot is geschreven. Lees meer over tekststrategie in het onderwijs >>>
In de tool TVF voor tekststrategie leg je jouw keuzes, de productspecificaties, vast vóór je begint met schrijven. Kinderen vanaf Groep 6 pikken deze aanpak vlot en natuurlijk op. Het werkt voor iedereen: eerst denken en keuzes vastleggen, dan pas schrijven.
Voordelen van tekststrategie
Enkele voordelen voor de schrijver (leerling, student) en de lezer (leerkracht, docent):
- stimuleert zelf denken bij student/leerling
- vaardigheid ‘schrijven’ minder zwaarbeladen
- ruimte en aandacht voor creativiteit
- gefocuste discussie over onderdelen van een tekst
- vermindering werkdruk tijdens beoordeling
- betere zichtbaarheid van vakkennis
- verbetering van de kwaliteit van feedback
- winst in tijd én kwaliteit
Lesmateriaal voor het onderwijs
Stichting Sterke Teksten adviseert onderwijsinstellingen over de invoering en toepassing van tekststrategie in de dagelijkse praktijk. Voor scholen is lesmateriaal beschikbaar, in principe voor een Cursus Tekststrategie van 7 x 2 uur. Dit materiaal is eenvoudig aan te passen in aantal uren en voor elk niveau van onderwijs, van basisschool (Groep 6) tot en met universiteit. De opleidingspartners van de stichting bieden train-de-trainer trajecten aan.
Wil je vaststellen of tekststrategie ook voor jouw onderwijsinstelling waardevol is? Neem contact op met de stichting. Een vrijblijvend overleg (‘even sparren’) om te bespreken op welke manier tekststrategie een rol kan spelen voor jouw studenten of leerlingen boek je eenvoudig via deze knop:
Direct aan de slag?
Wil je liever direct aan de slag met een tekst? Heb je behoefte aan toelichting op de tool TVF? Via de button hieronder vind je praktische tips per deelstap. Investeer een paar uur in het oefenen met de tool. Het is net als met autorijden. Het kost even wat moeite en tijd, maar als je het eenmaal beheerst, heb je er je leven lang profijt van.
Toelichting TVF